Dana ziet en hoort de deelnemers als VIP’s
In het gebouw van VluchtelingenWerk, een oud schoolgebouw in Waddinxveen klinkt aan het begin van de middag een fijn geroezemoes. De meeste deelnemers kennen elkaar van de taalcursussen, en de werkcoaches hebben die ochtend al kennisgemaakt tijdens de training. Vandaag start VIP – Vluchtelingen Investeren in Participeren. Een programma van Dana van Beek. Speciaal ontwikkeld voor ‘statushouders’ die heel graag nog actiever deelnemen aan de Nederlandse samenleving, en de Nederlandse taal al redelijk goed onder de knie hebben. In dit programma zetten ze een volgende stap naar werk, al dan niet betaald. Onder de bezielende leiding van Dana, die van de co-trainer, en de werkcoaches die deze middag alleen bij de aftrap aanwezig zijn.
De acht deelnemers in de leeftijd van 19 tot en met 62 jaar – alleen mannen dit keer – schuiven hun stoel aan. Na het officiële gedeelte ‘mag de jas uit’. Letterlijk en figuurlijk. Over en weer. Dana meldt de mannen dat ze het best spannend vindt. “Heel belangrijk”, zoals ze later vertelt. Want alleen door zelf kwetsbaar en eerlijk te zijn, bereikt ze dit ook in de groep. En dat werkt, zo blijkt later. Het ijs breekt snel deze middag, als het er al was. De deelnemers worden uitgebreid gezien en gehoord. De keuze van de werkvormen maakt dat er meteen interactie is.
Heel veel geduld
Iedereen schrijft – om de beurt – zijn naam op de flip-over voor de groep. Ook de Nederlandse betekenis ervan wordt gevraagd. Bijzonder genoeg weet iedereen deze, in tegenstelling tot de twee aanwezige Nederlanders. Omschrijvingen als: Hoop, God is altijd met iedereen, Zuiver/Helder, Helper, Vriendelijk, Alles is, Altijd blijven/zijn, Blijheid/vrolijk, en Tevredenheid komen langs. De manier waarop dit gebeurt, is gemoedelijk en ontspannen. Met complimenten, en met heel veel geduld om de deelnemers ook daadwerkelijk te horen. Want iedereen praat Nederlands, maar nog niet alle deelnemers zijn goed verstaanbaar. Dit vraagt om intensief, en tussen de regels door luisteren, samenvatten, en doorvragen als dat nodig blijkt. Dana doet het met verve, warmte en een flinke dosis humor, zodat het ook voor de anderen interessant blijft.
Ontwapenend
Participeren in de Nederlandse samenleving betekent jezelf opnieuw op de kaart te zetten. De deelnemers krijgen de opdracht eerst hun land van herkomst te tekenen buiten op het plein – ‘met touw’. De wereldbol helpt ze de landen geografisch gezien in de juiste positie ten opzichte van elkaar te leggen. Dit vraagt in deze groep meteen om samenwerking, want Eritrea, Iran, Palestina en Syrië worden door meerdere deelnemers vertegenwoordigd. Als ze vanuit hun plek van herkomst verteld hebben over hun leeftijd, roots, gezinssamenstelling en beroep, worden ze door Dana op een ontwapenende manier verwelkomd in Nederland. Het land dat zij zelf heeft neergelegd en van waaruit ze ook haar eigen verhaal doet. De deelnemers vervolgen in Nederland hun geschiedenis en vertellen over de manier waarop ze nu al participeren in Nederland. Ze worden daarin ook aangemoedigd door Dana, die meteen verbanden ziet en connecties legt. Zo ontstaat het idee om met een paar leden van deze ‘dinsdagmiddagfamilie’ muziek te spelen. En de een bij de ander op de voetbalvereniging te introduceren.
In mogelijkheden denken
Weer binnen, selecteren de mannen een plaatje dat hen aanspreekt. De meeste leggen de link met het land van herkomst. Dana vraagt ze naar de verwachtingen van de training, zo mogelijk in relatie tot het beeld dat ze hebben gekozen. Ook hier leeft ze zich in, maakt waar nodig de vertaling, verduidelijkt, en daagt de deelnemers uit in mogelijkheden te denken. Terwijl de één nog ‘in de mist’ zit van zijn beeld, en schrijft : ‘Ik ben iemand. Ik was huisarts.’ Is er voor de ander inderdaad geen grens: hij wil de komende weken handvatten en middelen om zijn nieuwe werkgever ervan te overtuigen dat hij de meest geschikte kandidaat is.
Opgewekt gaan de deelnemers naar huis. Zonder dat ze er erg in hebben, hebben ze zich vandaag al meerdere keren op een ontspannen manier gepresenteerd, en verteld wie ze zijn. De eerste opstap naar werk.
Dana is blij en geraakt door de interactie, de openheid en de reacties die ze achterlaten:
“Het is een goed begin van iets nieuws. Ik voel minder druk in mij.”
“Buiten tijdens de oefening met de landen waren we vrienden. Ik heb nieuwe vrienden gemaakt.”
“We weten wat we gaan leren, en wat we krijgen als begeleiding op weg naar werk.”
Dit was de eerste bijeenkomst in een reeks van negen van het Programma Vluchtelingen Investeren in Participeren. Het doel van dit programma is het bekrachtigen van de deelnemers zodat zij met energie en zelfvertrouwen de volgende stap zetten op weg naar werk. Het programma laat mensen bewust worden van wat zij graag willen en waar ze goed in zijn. Het geeft de deelnemers inzicht in hoe ze dit verlangen en deze kwaliteiten in de praktijk kunnen brengen. Het biedt mensen handvatten waardoor ze zichzelf goed kunnen presenteren op de arbeidsmarkt. In dit programma wordt gebruik gemaakt van allerlei methoden, speels en creatief, stil en reflectief. Er wordt gewerkt in kleine groepen met veel persoonlijke aandacht. Het gaat om het leveren van maatwerk. De begeleidingsstijl is gericht op het versterken van ieders potentieel.
